Olasılık,Örnek Uzaylar, Örnek Noktalar ve Olaylar

Olasılık,Örnek Uzaylar, Örnek Noktalar ve Olaylar

Bir D deneyinin yapıldığını ve deneyin tüm olanaklı sonuçlarının yazıldığını kabul edelim.  Örneğin bir zarın atılması deneyinde olası bütün sonuçlar {1, 2, 3, 4, 5, 6}’dır.

Tanım (Örnek Uzay) : Bir deneyin olası bütün sonuçlarının kümesini S örnek uzay kümesi olarak tanımlayacağız. Örnek uzayın her bir elemanına da örnek nokta denir.

Bir zarın atılması deneyinde örnek uzayımız

S = {1, 2, 3, 4, 5, 6}’dır. S kümesinin her bir elemanı bir örnek noktadır.

Bir paranın atılması deneyinde örnek uzayımız

S = {Yazı, Tura} kümesidir.

İki paranın ardarda atılması deneyinde örnek uzay

S = {TT, YY, TY, YT} dır.

Bir zarın ardarda iki kez atılması deneyinde örnek uzay

S = {(x, y) | 1 ≤ x ≤ 6 ve 1 ≤ y ≤ 6} kümesidir.

 

Tanım (Olay) : Herhangi bir deney için S örnek uzayının bir alt kümesine olay denir.

Zarın atılması deneyinde S = {1, 2, 3, 4, 5, 6} kümesinin bir alt kümesi olan A = {2, 4, 6} zarın çift gelmesi olayıdır.

S’nin alt kümelerinden S’ye kesin olay, Ø ’ye de imkansız olay denir.

 

Tanım (Rasgele Olay) : Gerçekleşmesi rastlantıya bağlı olan olaya rasgele olay denir.

Örneğin bir deste oyun kağıdından seçilen bir kartın ♣A olması rasgele bir olaydır.

Genel olarak diyebiliriz ki A ve B olayları rasgele olaylarsa A ∩ B (A ve B olaylarının aynı anda olması) ve A υ B (A ve B olaylarından en az birinin olması) olayları da rasgele olaylardır. Ayrıca A rasgele bir olaysa A' (A olayının gerçekleşmemesi) de rasgele bir olaydır.

A1, A2, ........, An sonlu sayıda olaylarsa A1 ∩ A2 ∩ ........ ∩ An ve A1 υ A2 υ ........ υ An olayları yine birer olaydır.

 

Tanım (Ayrık Olaylar) : A ∩ B = Ø ise A ve B olayları ayrıktır. Bir zarın atılması deneyinde zarın çift gelmesi bir olay A = {2, 4, 6}, zarın tek gelmesi başka bir olaydır.         

B = {1, 3, 5} A ∩ B = Ø olduğundan bu iki olay ayrık olaylardır.

 

ÖRNEK NOKTALARIN SAYMA KURALI

Sonlu sayıdaki öğeli bir örnek uzaydaki bütün olanaklı sonuçların kümesini saymak isteyebiliriz. Deneydeki sonuçlar büyük sayıda ise her birini saymak bazen imkansızdır. Aşağıdaki yöntemler, örnek uzaydaki örnek noktaların listesine sahip olmaksızın onların sayısını belirlemeye yetecektir.

 

Toplama Kuralı : Ayrık iki işlem düşünelim. İlk işlem N1 farklı şekilde, ikinci işlem ise N2 farklı şekilde yapılabiliyorsa işlemlerin biri veya diğeri N1 + N2 farklı şekilde yapılabilir.

 

ÖRNEK : Bir rafta 5 matematik, 4 fizik, 3 kimya kitabı bulunuyor olsun. Raftan bir matematik kitabı 5 farklı şekilde, bir fizik kitabı 4 ve bir kimya kitabı 3 farklı şekilde seçilebilir. Bu olaylar ayrık olduğundan toplama kuralına göre raftan herhangi bir kitap 5 + 4 +3 = 12 farklı yolla seçilebilir.

 

Çarpma Kuralı : İki işlem düşünelim. İlk işlem N1 farklı şekilde yapılabiliyorsa ve ilk işlem yapıldıktan sonra ikinci işlem N2 farklı yolla yapılabiliyorsa, bu iki işlem birlikte N1.N2 farklı yolla yapılabilir.

 

ÖRNEK : A kentinden B kentine 3 ve B kentinden C kentine 5 farklı yolla gidilebilsin. Bir kişi A kentinden B kentine uğrayarak C kentine 3.5 = 15 farklı yolla gidebilir.

olasılık

olasılık

A anahtarının açık olma olayı A

B anahtarının açık olma olayı B

C anahtarının açık olma olayı C

D anahtarının açık olma olayı D olsun.

Lambanın yanması (Y) ve yanmaması (Y') olaylarını yazalım.

Y' = A υ (B ∩ C ∩ D)

(Y')' = Y = [A υ (B ∩ C ∩ D)]' = A' ∩ (B ∩ C ∩ D)'

               = A' ∩ (B' υ C' υ D')

               = (A' ∩ B') υ (A' ∩ C') υ (A' ∩ D')


Yorumlar6

murat demiş ki;
24.05.2012

çok ödevim vardı bu site çok işime yaradı


lara ateş demiş ki;
21.05.2012

gerçekten çok işim eyaradı çok tşk...


beyza demiş ki;
19.04.2012

niye örnek uzaya s  diyorsunuz o (e) diye gösteriliyor çok çirkin bir site şikayet edecem


nazlı keskin demiş ki;
20.04.2011

çokk güzell bir sitee ödemm vardıı...!


fatma yiğit demiş ki;
15.04.2011

işime yaradı teşekkürler


Yorumlarınızı Bekliyoruz


Yorum Yazın

Yorum Yapın